Zoals jullie in de vorige blog van Kennedy – onze Ghanese Amsterdammer – natuurlijk allemaal hebben gelezen, is Kennedy bij de boerencooperatie Abocfa in Ghana. Hij is hier om Abocfa te helpen bij het opstellen van een business plan om de cacaoproductie te laten stijgen. Dan kunnen wij nog meer lekkere chocolade maken! In deze blog lees je hoe zijn onderzoek verloopt…

Hoi Tony’s fans,

Hier ben ik weer! Het heeft even geduurd, want toegang tot internet is lastig in Aponoapono. Voor internet moet ik naar het dichtbij gelegen Suhum, maar dan moet er maar net een trotro (klein busje) beschikbaar zijn of een ‘shared taxi’ om daar te kunnen komen. En dat is gelukt!

Maar dat is niet het enige avontuur hier in Ghana. We – een paar collega’s van Abocfa en ik – hebben onszelf de naam ‘Field Officers’ gegeven. Waarom? Daar lees je zo meer over, maar nu eerst hoe mijn onderzoek van start ging.

Een vliegende start
In januari was Arjen – Tony’s ketenregisseur en mijn begeleider – hier op bezoek. We hebben in die dagen verschillende mensen en bedrijven bezocht: cacaohandelaren, organisaties die boeren trainen en lokale cacao experts. We sjeesden van de ene naar de andere afspraak, alles volgens een ‘zo strak mogelijk’ plan (best een uitdaging in lokaal Ghana). Maar wel super nuttig voor mijn onderzoek!

Na Arjen’s bezoek, ben ik nu weer in Aponoapono bij Abocfa met de boeren. Ik krijg een steeds betere band met de dorpsbewoners. Als ik op de rode weg met mijn tas vol boeken, formulieren en laptop loop, word ik overal vriendelijk en met een glimlach begroet.

‘Field Officers’ 
Maar waarom noemen we onszelf nou Field Officers? Nou, allereerst heeft in Ghana bijna iedereen een titel. Maar ook omdat het ‘Field’ is waar alles gebeurt! Hier moeten wij op zoek naar cacaoboeren om hen te interviewen. Samen met drie andere Field Officers ben ik op pad gegaan naar verschillende boerengemeenschappen. Dat doen we allemaal te voet.

We zijn gestart in Kokotesua (kokote betekent wilde varkens, sua betekent rivier – vroeger waren er wilde varkens bij de rivier waardoor niemand daar naartoe durfde te gaan). Onze zoektocht bracht ons daarna naar de boeren in Safrosa (de rivier van het dorp). En als laatste bij de gemeenschap Kokoanu (‘de plek van cacao’) .
Aan het einde van onze eerste veldtocht hebben we ongeveer 15 kilometer gelopen rond de drie gemeenschappen. Mijn missie was om tien boeren te interviewen, dat waren er helaas maar drie. Maar zoals één van de Field Officers zei: je moet blij zijn met de drie, het gebeurt vaak dat je helemaal niemand te spreken krijgt. En zo kun je het natuurlijk ook bekijken…

‘Onua aha je abotere abotere’
En zo merk ik dat ik in een aantal dingen echt een ‘kaaskop’ ben geworden. Dan zeggen mijn collega’s op kantoor van abocfa; onua aha je abotere abotere (broeder, hier is het rustig rustig). En denk ik, oh ja, ik ben niet in Nederland waar alles geregeld is, en afspraken verlopen volgens plan. Hier moet je leren om dat los te laten en te improviseren.

Analfabetisme
Tijdens een van mijn veldtochten vroeg ik een boer hoe oud hij was. ‘80.000 Jaar!’ antwoordde hij. Ik moest lachen en dacht dat hij grapje maakte, maar hij was bloedserieus. Toen ik zijn pasje zag, zei ik: papa u bent 81 jaar oud!’ (nog steeds héél oud is voor een boer!) Hierop antwoordde hij: ‘hoe kan ik dat weten als ik niet naar school ben geweest?!’ En dat is inderdaad de handicap van veel mensen in Ghana. Er zijn op dit moment nog steeds heel veel mensen analfabeet.

Gelukkig gaat de grote meerderheid van de jonge generatie naar school,
maar de voorzieningen zijn vaak helaas nog niet goed genoeg. Er zijn hier in Aponoapono bijvoorbeeld nog geen toiletten op de scholen. Tony’s werkt er aan om dit te verbeteren en heeft partners en fans die hier een handje bij helpen. Zo heeft het Maartens college uit Haren geld ingezameld met een project waarin ze leerden over eerlijke handel, en zijn ze langs geweest om een bezoekje te brengen aan Abocfa. Van het ingezamelde geld worden nu toiletten gebouwd!

Er moet nog veel gebeuren
Ik vind het jammer om te zien dat de boeren hier niet kunnen beleven hoe bijzonder deze vruchtbare grond is. Dat de cacaobonen met fantastische kwaliteit heel waardevol zijn. Maar hun dagelijkse realiteit is anders. Ze verbouwen behalve cacao nog meer: zoals bananen, palmnoten, cassave, yam en papaja’s. Helaas leidt onwetendheid soms tot slecht onderhoud van de velden en slecht onderhoud leidt weer tot weinig oogst. Hierdoor levert het weinig inkomsten en daarmee wordt het moeilijk om het schoolgeld voor de kinderen te betalen of een zieke naar het ziekenhuis te brengen. Er ontstaat zo een neerwaartse spiraal. Dat zijn belangrijke kwesties die mij dwarszitten en me soms slapeloze nachten geven. Ik zie nu in wat certificering kan bijdragen, maar ook dat dit pas een eerste stap is. Certificering alleen is niet genoeg. Het zijn vooral de lange-termijnrelatie en structurele samenwerking die de komende jaren noodzakelijk zijn om stapje voor stapje verandering te realiseren.

Laatste wijze Afrikaanse woorden
Soms gaat het hier langzamer of anders dan je vantevoren gepland hebt. Maar zo zei een van de boeren tegen me: Kakrakakra akoko benum nsuo (beetje bij beetje drinkt de kip water), wat betekent: Wees blij met alles wat je wel krijgt. Dat zal ik onthouden!

Namens de boeren van Abocfa de hartelijke groeten en tot snel weer!

Kennedy Aduko